Het is Internationale Vrouwendag! Een extra reden om het werk van Nerissa ten Velthuis en haar collega’s eens stevig in de spotlight te zetten. Nerissa leidt, samen met Yvette Oomen, een project dat als doel heeft om slachtoffers (m/v)* van mensenhandel, huiselijk geweld en vrouwen die uit de prostitutie willen stappen te steunen en weer in de maatschappij te zetten.
Nerissa steekt van wal: “Je moet je voorstellen, iemand is via een mensenhandelaar in prostitutie gedwongen en uiteindelijk gered. Dan komt zo iemand in een ‘veilig huis’ terecht, zoals het ACM. Op zo’n moment is er heel veel onzeker: mogen ze in Nederland blijven, worden de daders gepakt en zo ja, worden ze ook veroordeeld? Daar is dan weer van afhankelijk of er een verblijfsvergunning komt of de asielprocedure gestart wordt, dat duurt dan ook weer heel lang. En al die tijd mogen ze ook heel weinig. Vaak mogen ze voor de veiligheid in de opvang in het begin geen telefoon hebben en kunnen ze niet naar buiten.”
“I am so bored”
“Ze zijn dus veilig, hebben een dak boven hun hoofd en krijgen leefgeld. Maar het is natuurlijk wel een hele kleine wereld om in te leven. Wat ik dan ook heel veel hoor is ‘I’m so bored’. Want ook al krijgen ze Nederlandse les, ze kunnen bijna alleen met hun lotgenoten praten, die ook weer lang niet allemaal Nederlands praten. Dus ze kunnen bijna geen Nederlands oefenen en ze hebben vaak ook niemand die buiten die situatie zit, dus je kan je voorstellen dat de gesprekken onderling ook bijna allemaal over dezelfde onzekerheden gaan en er echt behoefte kan zijn aan ander contact, desnoods alleen via whatsapp als de situatie daar om vraagt.”
Code Rood
“Dat gaat dan over slachtoffers van mensenhandel, als je het hebt over huiselijk geweld, sprak ik vanochtend een vrouw met twee kinderen, die niet naar buiten kunnen. En dus ook niet naar school, omdat het zo gevaarlijk voor ze kan zijn buiten de opvang, dat noemen ze een code rood. Op zo’n moment moet ik samen de de hulpverleners ook inschatten of de situatie voor een vrijwilliger veilig genoeg is. En ik vind dat dan zo sterk van haar: ze is op zoek naar een maatje voor haar kinderen, want die vervelen zich natuurlijk dood. Ze probeert het dan ook neer te zetten als een soort Center Parcs, want veel meer kan ze niet doen. Dan hoop ik bij de intake ook iets voor haar te betekenen en een vrijwilliger te vinden voor haar ontspanning”.
Weet je wat het is?
“Vanochtend was ik in een huis van Blijf Groep, daar zitten allemaal vrouwen en kinderen die echt net uit de crisis opvang of bij de politie vandaan komen. Wat ik zo bijzonder vind om te zien is dat, hoe moeilijk ze het ook hebben, ze versterken elkaar wel. Ook al wéét je uit wat voor verschrikkelijke situaties ze zijn gehaald, op dat moment, zitten ze bij elkaar kopjes koffie te drinken en te keuvelen. Weet je wat het is? Ik zie de vrouwen die de verschrikkelijkste dingen hebben meegemaakt. Ik hoor niet alles, maar ik weet het. Desondanks zitten ze er prachtig bij, ze zitten te lachen en elke keer denk ik weer ‘Huh? Hoe kan dit?’ Die kracht, dat doorgaan, ook al hebben ze zo veel meegemaakt. Dan zie ik sterke vrouwen. Dat ze daar zitten, mooi opgemaakt, hun kinderen verzorgen en mij een kopje koffie inschenken!”
We gaan het samen doen
“Vroeger was het, met name in de Blijf-van-mijn-lijf-huizen, allemaal nog heel erg onder de radar. De huizen zaten op geheime locaties en de hulpverlening was vooral heel beschermend. Nu is het veel meer: we gaan het samen doen. Het huis staat op een drukke plek in de stad waar weet ik hoe veel mensen per dag langskomen. Ze willen de vrouwen ook niet meer verbergen en gaan veel meer uit van de kracht van de vrouw.”
Vrijwilligers gezocht, met een lange adem!
“Ik merk dat de initiële interesse van vrijwilligers best hoog is: mensen, veelal vrouwen, voelen een connectie met de vrouwen die een maatje zoeken. Maar ik merk ook dat, wanneer ze eenmaal zien wat het inhoudt, ze toch soms terugdeinzen. Want het is ook zwaar, maar we verwachten dat als je het doet, je het ook echt aangaat. Deze vrouwen hebben zulke enorme vertrouwensproblemen dat ze het niet zullen snappen als je afhaakt omdat je toch te weinig tijd blijkt te hebben. In hun problematiek zullen ze dat vaak gelijk op zichzelf betrekken, ze zijn gewoon ontzettend kwetsbaar. Het is dan ook niet zo dat je ontzettend veel tijd moet geven: je kan eens in de week afspreken of eens in de twee weken, dat kan je helemaal zelf inplannen, maar ga er ook echt voor, dat hebben ze nodig.”
*Een kleine disclaimer: Inderdaad, mannen én vrouwen. Ook mannen worden slachtoffer van prostitutie, mensenhandel en huiselijk geweld. Maar statistisch zijn het vrouwen die hier het vaakst slachtoffer van zijn en moeilijk uit hun benarde situatie kunnen stappen. En daar hebben Nerissa en haar vrijwilligers dan ook het meest mee te maken."
Foto: Merlijn Michon