placeholder

De Regenboog Groep van toen tot nu

Geplaatst op 15 oktober 2019

In de Summer of Love, in 1969, gold Amsterdam als internationaal hippiecentrum. Als een zeer plezierige stop in het begin van de Hippie Trail trok de stad vele jonge hippies uit de hele wereld. En die moesten ergens slapen. Het monument op de Dam werd een plek waar ze onder de sterrenhemel, samen sliepen. Op hoogtijdagen werden op en rond de Dam wel duizend Damslapers geteld.

Dit leidde tot veel verontwaardiging en weerstand uit het hele land.  En op 25 augustus 1970 werd de Dam, op eigen houtje, schoongeveegd door mariniers en matrozen, gewapend met koppelriemen.

Hof van Eden

Ons verhaal begint iets na deze gebeurtenissen: in het voorjaar van 1971. De Damslapers waren, onder landelijke druk, op bevel van de gemeente naar het Vondelpark verhuisd. Iedere zomer, tussen 28 mei en 1 september, mochten de internationale hippiejongeren neerstrijken in dit, door de gemeente aangewezen, Hof van Eden - met Paradiso en De Melkweg op loopafstand. Maar de hippietijd kwam ten einde en heroine deed zijn intrede: ineens vielen vele jongeren buiten de boot. Een dappere dominee trok zich dit aan...

In eerste instantie leek het een gouden greep: de hippies hadden hun plek voor hun sleep-in onder de sterren en de mensen die de taferelen van het ‘langharig werkschuw tuig’ bij het oorlogsmonument op de Dam niet meer konden aanzien waren tevreden. Zelfs de touroperators die zo graag welgestelde toeristen van hoog niveau wilden binnenhalen konden opgelucht ademhalen.

Fotobijschrift: 
'Langharig tuig' bij het monument op de Dam. [Nationaal Archief - Bert Verhoeff]

placeholder

Er moest iets gebeuren

Het werkte goed. Misschien wel een beetje té goed. Het park telde tijdens pieknachten al snel 2.000 slapers in het eerste jaar. Het totaal werd geschat op 47.000 overnachtingen in die eerste zomer.

Op 31 augustus 1974 hield de gemeente het voor gezien: het moest maar eens gedaan zijn met die chaos. Ook de magische wereld van de flowerpower had inmiddels veel van zijn sympathieke glans verloren. Wat er overbleef waren duizenden jongeren die in de stad bleven hangen.

Onder hen velen die verslaafd waren geraakt aan een nieuwe drug: heroïne. Deze ontheemde en verslaafde achterblijvers vormden de eerste generatie van de Amsterdamse drugscene. En met hen een dominee die het opviel dat eigenlijk niemand iets voor de verloren kids deed. Er moest iets gebeuren...

Fotobijschrift: Ds. Douwe Nicolaas Wouters (4 maart 1930 – 19 mei 2017)

placeholder

Zorg op straat

In zijn boek, De Regenboog 25 jaar – Zorg op Straat, schrijft dominee Douwe Wouters: “De kerken van Amsterdam waren, zoals gebruikelijk, drukdoende met van alles en nog wat, maar niet met het Vondelpark. Het Leger Des Heils kwam je er wel tegen, dat was te verwachten. Het Leger is gewend er op uit te trekken op tijden dat iedereen de gordijnen dichttrekt en naar bed gaat. Zij bereikten mensen waar de kerk nauwelijks aandacht aan gaf: hoeren, zwervers, dronkenlappen.

Hier in het Vondelpark was echter iets heel anders aan de hand. Gewone jongens en meisjes streken neer. Aardige, goedwillende jonge mensen. Een beetje antiburgerlijk, soms heftig alternatief, maar tegelijkertijd nogal naïef, zich onvoldoende bewust van de slimmeriken die maar al te graag van hun nieuwsgierigheid en goedgelovigheid gebruik maakten.”

“Iedereen kon via de media toekijken hoe jongeren op de grasmat van Het Vondelpark de Summer Of Love beleefden. Verder dan de tribune kwam ook de kerk niet. Toen namen enkele predikanten –nadat ze bij de kerkelijke instanties tevergeefs aan de bel hadden getrokken – zelf het initiatief voor een project dat door enkele Amsterdamse wijkgemeenten werd gedragen en door gemotiveerde jongeren werd getrokken. Onverwacht, onvoldoende voorbereid en eigenlijk overhaast kwam er dan toch een project van de grond voor de verslaafde jongeren in het Vondelpark.”

Hier en op dit moment werd de Regenboog Groep geboren. Dat dit project door decennia heen zou blijven bestaan, steeds aanpassend aan de behoefte en uitgebouwd tot een organisatie met 180 medewerkers en 1.000 vrijwilligers, had destijds waarschijnlijk niemand kunnen verwachten. 

De jaren zeventig: van christelijk ideaal naar harde hulpbehoefte

1974  Het eerste interkerkelijke zomerproject wordt georganiseerd door jongerenwerker Tabe Rienks (*), gehouden in het Vondelpark. Christelijke jongeren werken 'getuigend en dienend' te midden van drugsverslaafden in Amsterdam. Uit dit project komt De Regenboog (**) voort in 1975, opgericht door Dominee Douwe Wouters op 25 maart. Na afloop van het bezoek aan de notaris worden op straat bossen tulpen uitgedeeld. In juni vestigt De Regenboog zich in de kelder van het Vincentiushuis aan de Kloveniersburgwal (nu inloophuis De Kloof) en is betrokken bij de opzet van het afkickcentrum in Bussum.

1977  Het tijdschrift Meeleven ziet voor het eerst het licht. Opzet: geïnteresseerden informeren en goodwill kweken voor het werk van de Regenboog. Tot op de dag van vandaag verschijnt Meeleven als kwartaaluitgave.

1979  Opening van het Tabe Rienkshuis aan de Oude Zijds Achterburgwal, het eerste opvanghuis voor drugverslaafden, vernoemd naar de illustere jongerenwerker. Ook kraakt De Regenboog in de koude strenge winter van '79 gebouw De Doelen, dat tot de zomer fungeert als thuisbasis van de Surinaamse zwerfgroep in Amsterdam. Dit jaar gaat de eerste methadonbus rijden voor zwervende verslaafden, het jaar erop wordt een tweede methadonbus ingezet.

De Regenboog: Helpen die geen helper heeft
De naam is in 1975 volgens drie argumenten gekozen:

  •  De regenboog uit het zondvloedverhaal is het teken van Gods barmhartigheid en trouw.
  • Het gaat om mensen de die wat nationaliteit, cultuur en mentaliteit betreft zo geschakeerd zijn als de regenboog.
  • Bovendien draagt deze naam geen aanmatigende pretenties in zich.

De leus is het adagium van Psalm 72: Helpen die geen helper heeft.


Fotobijschrift: poster van eind jaren zeventig

placeholder


“Toen tijdens een kraakactie een groep nerveuze vrijwilligers een deur probeerde te forceren, kwam Tabe aanrijden op zijn oude brommer. Hij aarzelde geen seconde en reed met zijn bromfiets dwars door het sluitwerk het pand binnen “deze ruimte is namens de Heer gevorderd voor de jongerenhuisvesting” uitroepend.

 

Kunstenaar Daan Vosskühler over de illustere jongerenwerker Tabe Rienks (1925-1976)

De jaren tachtig en negentig: HIV, spuitomruil en junks van de straat

1984   Nederland past als één van de eerste landen ter wereld spuitomruil toe.
De Regenboog start een spuitomruilvoorziening in het Tabe Rienkshuis op de Wallen. Aan het einde van het jaar staat het totaal aantal verstrekte spuiten in Amsterdam op 25.000.

1988  De Regenboog start met Buddyzorg voor gebruikers met hiv. Het buddyproject bestaat tot op de dag van vandaag. In dit jaar wordt ook een recordaantal van 820.000 spuiten verstrekt in Amsterdam.

1991   De Regenboog Groep verhuist naar de Droogbak. Onder de kantoren gaat inloophuis Blaka Watra (Sranantongo voor 'zwart water' en een verwijzing naar het recreatieoord waar Surinamers tot rust komen) open.

1998   Opening eerste gebruikersruimte Princehof op de Wallen. Blaka Watra krijgt er datzelfde jaar ook een functie van gebruikersruimte bij. Het doel is om gebruikersoverlast op straat te verminderen.

Fotobijschirft: onze vrienden van MDHG waren er ook vroeg bij - Foto Torsten Schmidt

placeholder

2000-2010: Pionieren, fuseren én reageren

2005  De Regenboog Groep fuseert met inloophuizen Makom, Oud-West en De Kloof. Een fusie met AMOC volgt in 2007. De inloophuizen Ondro Bong (Sranantongo voor 'onder de boom', in 2019 omgedoopt tot 'Zeeburg') en de Spreekbuis sluiten zich in 2008 aan. 

2007  De Vrijwilligersacademie wordt opgericht. Hier worden vrijwilligers getraind in het omgaan met de complexe doelgroep van De Regenboog Groep. Ook start dit jaar het maatjesproject VONK in samenwerking met de Voedselbank, voor mensen met schulden.

2010  De Regenboog Groep start als beheerder van de Buurtboerderij in het Westerpark (en deze viert in 2020 haar tienjarig bestaan). Meer sociale firma's volgen. Zo maakt in 2013 Sociale werkplaats SNWA onder de naam De Derde Schinkel een doorstart bij De Regenboog, ook het Cliënten Informatie Punt (CLIP) gaat de alliantie aan.

2010- 2019: Syrische vluchtelingen, economische dakloosheid en heel veel Aardige Amsterdammers

2012  De Regenboog Groep telt een recordaantal van 800 vrijwilligers na de succesvolle wervingscampagne Aardige Amsterdammer. Ook sluit het project Rainbow Buddysupport – voor homoseksuelen, lesbo's en transgenders (LHBT) zich aan bij De Regenboog Groep.

2014  De Regenboog Groep huisvest 'nieuwe' daklozen (hoog opgeleid, niet verslaafd) bij eenzame Amsterdammers met het project Onder de Pannen.

2015  Vele vluchtelingen uit Syrië en het Midden Oosten stranden in Amsterdam. De Regenboog Groep opent een nachtopvang, die na 1 augustus 2016 enkel nog opvang biedt in hoognodige gevallen.

2016  DRG gaat een nauwe samenwerking aan met de Z-krant en sluit SCIP (Stichting Cliëntgestuurde Initiatieven en Projecten) zich aan. Er wordt een nieuwe locatie geopend, aan de Spaarndammerdijk, waar LHBT statushouders gehuisvest worden.

2017 DRG maakt de stap over het IJ: In Huis van de Wijk 'De Meeuw' wordt een uniek project geïnitieerd: het Huis van de Wijk zal fungeren als daginloop en buurtrestaurant naast de oorspronkelijke functie van buurthuis en DRG maakt sinds 1 januari deel uit van ‘Samen Noord’.

2018  De Regenboog Groep neemt zitting in het Claverhuis in de Jordaan. Hier wordt, net als in De Meeuw in Noord, een spreekuur nieuwe daklozen geopend. Het probleem van de ‘nieuwe’ of ‘economisch’ dakloze, daklozen zonder ggz – of verslavingsproblematiek groeit enorm. Deze mensen hebben door hun ‘zelfredzame’ status geen recht op voorzieningen. Verder wordt Villa Buitenlust geopend: een nieuw experiment met een semi- commerciële insteek. De sociale firma werkt als reïntegratiebedrijf waar mensen op adem kunnen komen van hun thuissituatie of hun mantelzorgverplichtingen, en verhuurt ook op de commerciële markt om niet volledig van subsidie afhankelijk te zijn. Het initiatief Onder de Pannen gaat ook van start buiten de stadsgrenzen: In Zaanstad krijgt de eerste dakloze in mei een kamer bij een stadgenoot.

2019  Spreekuren voor nieuwe daklozen op twee locaties blijken bij lange na niet genoeg. Er gaan nog twee steunpunten open: Post Oost in Amsterdam Oost en Buurtkamer Gravestein 30 te Zuidoost. Dit brengt het totaal op vier steunpunten, verdeeld over de stad. De Regenboog Groep is de enige organisatie die dit aanbod heeft voor de nieuwe, economische dakloze.

Nieuws

Lees hier wat wij allemaal meemaken en wat ons in beweging brengt.