Iedereen veilig binnen, ook zij zonder huis

Meer dan ooit blijken mensen behoefte te hebben aan veiligheid, zekerheid en sociaal contact. Herken jij jezelf hierin? Stel je dan eens voor dat je dakloos bent. Dan zijn veiligheid en zekerheid ver te zoeken.

Voor deze mensen houden wij onze inloophuizen met man en macht open en is er samen met de gemeente, HVO-Querido en het Leger des Heils extra nachtopvang geregeld in sporthallen. Onze uiterste best doen we, om iedereen een plek binnen te geven. Maar de situatie blijft wrang. En laten we de mensen mét een thuis die door binnen te zitten juist kwetsbaarder worden of sociaal geïsoleerd raken, ook niet vergeten.

Onwezenlijk
Adresjes om wat water te drinken of voor nop of een habbekrats een kop koffie of ontbijtje te scoren, zijn er een stuk minder voor daklozen. Even naar het toilet gaan, is er niet meer zomaar bij. En een beetje geld verdienen door het verkopen van straatkranten of aan dagbesteding deel te nemen, is ook veel lastiger geworden.
Weliswaar hebben bibliotheken per 11 mei hun deuren weer geopend voor publiek en is er per 1 juni mondjesmaat wat meer horeca opengegaan; ergens droog en ongestoord binnen zitten zal moeizaam blijven door de 1,5-metersamenleving.

Een bestaan op straat is zwaar, maar in deze situatie extra zwaar. De continue onzekerheid wat te doen en waar heen te gaan, is alleen maar erger geworden en dat is rampzalig voor de vaak toch al zwakke gezondheid van daklozen; een zeer kwetsbare groep in tijden van het rondwoekerende coronavirus.

Inloophuizen-plús!
Tien locaties. Zeven dagen per week.

De Regenboog Groep doet er alles aan daklozen zoveel mogelijk stabiliteit te geven en hen in het vizier te houden en te beschermen. Dus ook hier geldt: veilig binnen. Daarom hebben we de capaciteit van onze inloophuizen flink uitgebreid. Denk aan ruimere openingstijden, kleinschalige nachtopvang en meer locaties: twee Huizen van de Wijk zijn nu inloophuizen. Zo kunnen we, ondanks dat er minder mensen tegelijk binnen kunnen zijn, toch veel bezoekers ontvangen. “En die hebben ons écht nodig!” zegt Aukje Polder, Locatiehoofd van inloophuis AMOC.

Ook Willemijn Los, Locatiehoofd van inloophuis Zeeburg, ziet dat de bezoekers het zwaar hebben. “Mensen komen kapot binnen en het enige wat wij kunnen bieden is eten, warmte, een douche en schone kleding. Daklozen lopen van hot naar her en hoe ze aan hun natjes en droogjes moeten komen, is voor iedereen een raadsel. Dit geeft enorm veel stress. En buiten kun je je behoefte niet doen, dus dat móét bij een inloophuis. Mensen staan hier al te wachten als wij aankomen. Het is echt afzien voor ze.”

Verder is er in de inloophuizen hulp van maatschappelijk werk en heel belangrijk: wordt de hygiëne en gezondheid van daklozen er scherp in de gaten gehouden! Op symptomen wordt adequaat gehandeld. Er is een directe lijn met zorgverleners en artsen. Jessica, van inloophuis Makom, vertelt: “Er was een bezoeker die mogelijk corona had. Hij is meteen per ambulance naar een quarantaineplek gebracht.”

Noodnachtopvang in sporthallen
Naast voornamelijk overdag in onze inloophuizen, kunnen mensen zonder vaste woon- of verblijfplaats nu ook terecht in de extra nachtopvang in drie leegstaande sporthallen verdeeld over de stad: Sporthallen Zuid, Van Hogendorphal (West) en de Callandhal (Nieuw-West). De reguliere nachtopvang was te druk en te krap. Bovendien vergroot één grote opvang de kans op besmetting natuurlijk alleen maar. Nu zijn al die honderden daklozen verdeeld over verschillende locaties met genoeg ruimte. En daar worden ze ook weer opgesplitst in groepen van maximaal 50 personen. In de Van Hogendorphal in Amsterdam-West is het reilen en zeilen volledig in handen van De Regenboog Groep. Hier vangen we met een aantal vaste medewerkers en tal van vrijwilligers, van half vijf 's middags tot half tien 's ochtends, dagelijks 100 daklozen op.

Quarantainelocatie Villa Buitenlust
Maar wat nu als iemand het inloophuis of de nachtopvang in wil die ziek is? Naar huis sturen kan niet. Hiervoor hebben we Villa Buitenlust in het Westerpark ingericht. Dit is normaal een sociale firma en logeeropvang voor mensen die er bijvoorbeeld psychisch even doorheen zitten. Nu is het een isolatieplek waar daklozen met ziekteverschijnselen twee weken onder begeleiding van GGD-getrainde vrijwilligers kunnen verblijven. Tot op heden is het alleen nog niet nodig geweest. Het gaat relatief goed met de daklozen. Weinig zieken binnen deze groep. Dus dat is mooi nieuws!

Gaarkeuken Buurtboerderij draait op volle toeren
En dan is er nog het eten. Normaal verzorgen de meewerkend bezoekers van de inloophuizen dit, maar dat gaat nu niet. Daarom heeft ook sociale horecafirma de Buurtboerderij, net als haar buuf Villa Buitenlust, een andere bestemming gekregen. Marleen Knops, initiator, vertelt: "Ik behoor zelf tot de risicogroep, dus kon niet meer op mijn stekkie in Huis van de Wijk ‘Het Claverhuis’ werken. Toen dacht ik: 'laat ik iets doen wat ik goed kan en leuk vind.’ En toen ben ik inloophuizen gaan bellen of ze eten nodig hadden. En dat hadden ze! Vanaf dag één konden we al voor 180 man koken.” De Buurtboerderij verzorgt nu zo’n 1000 maaltijden per week. Elke dag worden deze met een bus naar de inloophuizen gebracht. Daarnaast koken de inloophuizen nog een heel klein beetje zelf.

Eenzaam
Gebrek aan structuur maakt kwetsbaar​​
Verder vertelt Willemijn van inloophuis Zeeburg over iets anders zorgwekkends: “Er kwamen hier ook mensen die wel een eigen plek hebben, maar die eenzaam zijn of niet goed voor zichzelf kunnen zorgen. Die moesten we allemaal naar huis sturen en die mogen tot op heden nog niet komen. Ze kunnen wel eten ophalen en er wordt van alles gedaan om contact met ze te houden, o.a. door met ze te bellen, maar het gemis van een daginvulling blijft natuurlijk groot." Dit geldt ook voor de meewerkend bezoekers van de inloophuizen, waarvan de meesten de afgelopen periode niet konden komen door het stopzetten van alle dagbestedingsactiviteiten door de gemeente Amsterdam. Dit komt nu heel langzaamaan wel weer een klein beetje op gang.

Voor hen iets extra's betekenen...
Normaal biedt De Regenboog Groep dagbesteding aan in totaal zo’n 300 mensen per jaar. En het blijkt dan ook dat een deel van deze deelnemers in toenemende mate hinder ondervindt van het gebrek aan contact en ritme. Voorál de mensen die zelfstandig wonen. Dat uit zich o.a. in een toename van middelengebruik en een verslechtering van de psychische gesteldheid. Deze groep mensen heeft veel meer ondersteuning nodig dan alleen telefonisch contact. Dit doen we nu door hen voor de deur te bezoeken, eventueel een ommetje met ze te maken en hen te voorzien van andere bezigheden. Denk aan puzzels, bak- en kookspullen, tuinierspullen, bouwpakketten en schilderspullen. Maar ook een balletje trappen behoort tot de mogelijkheden van vermaak. Alles binnen de richtlijnen van het RIVM uiteraard. Zo komen we niet bij de mensen thuis en blijven we altijd op gepaste afstand (1,5 meter).

Belvrijwilligers: troost zonder bakkie
Voor wie de reguliere maatjes- en coachingstrajecten zijn weggevallen, kan belcontact wel een behoorlijk verschil maken. Mensen die toch al een klein netwerk hadden, worden hard getroffen door de coronamaatregelen. De beperkte sociale contacten die ze hadden, zijn vaak gestopt en de eenzaamheid is daardoor voor hen éxtra voelbaar. Tevens kan de situatie herstel en re-integratie in de weg staan. Onze belvrijwilligers bieden een luisterend oor, houden een vinger aan de pols en geven zo nodig extra aandacht. Dit varieert van online spelletjes doen en telefonisch bijles geven tot aan rust terugbrengen in de situatie en deuren bij instanties openen. Soms komen er verzoeken, zoals boodschappen doen, uit voort.

Extra kosten
We zijn heel blij dat we dak- en thuislozen nog steeds, of eigenlijk, júíst nu een plek, een warme maaltijd, een douche en schone kleding kunnen geven. Dat we zelfs zieke daklozen een onderkomen kunnen bieden. En dat alles onder veilige omstandigheden gebeurt. Meer locaties, ruimere openingstijden, extra nachtopvang en al die beschermingsmiddelen (latex handschoenen, schorten en mondkapjes) betekent alleen ook hogere kosten. Tevens worden douches en (af)wasmachines nóg intensiever gebruikt dan voorheen. En al die mensen die alleen thuis zitten voorzien van bezigheden en vermaak, vraagt ook om een financiële investering. De gemeente Amsterdam maakt gelukkig extra geld vrij voor o.a. de inloophuizen. Net als diverse fondsen. Maar het blijft behelpen en we staan eigenlijk nog maar aan het begin van de coronacrisis. De verwachting is dat de kosten nog veel verder gaan oplopen en het aantal (economisch) daklozen straks alleen maar toeneemt. Alle steun is van harte welkom!