Nomadische kunst door corona

Saskia Janssen en George Korsmit zijn beeldend kunstenaars en docenten op een kunstacademie. Ze runnen al 15 jaar het creatieve collectief Rainbow Soulclub. Dat doen ze samen met bezoekers van Blaka Watra. Saskia: “In de eerste plaats zijn we een club. Een bijzondere club waarin vriendschappen ontwikkeld zijn. Waarin we dingen maken die we anders niet zouden maken. Zowel wij niet, als de andere clubleden niet. Vriendschapsclub, kunstenaarscollectief, solidariteitsclub, zo is het gegroeid. De kunst staat niet altijd op nummer één, solidariteit is ook erg belangrijk.”

Met de komst van corona is de capaciteit van inloophuis Blaka Watra meer dan gehalveerd. Er mogen nog maar twintig mensen tegelijk binnen zijn in plaats van vijftig. Sommige clubleden zijn thuisloos, maar niet dakloos: zij zijn daardoor even niet welkom in de inloophuizen. Andere deelnemers krijgen dagopvang op een nieuwe locatie. Dat maakt de Rainbow Soulclub een club in diaspora.

George “De groep is verdeeld geraakt. We bestaan uit dak- en thuislozen; dat zijn al twee subgroepen, daarnaast zijn er ongedocumenteerden en is een deel van ons harddruggebruiker. Die groepen zijn nu gescheiden. En dat is wel een beetje triest.” Saskia is vooral hoopvol. Ze gaat er vanuit dat de scheiding tijdelijk is. Ze vergelijkt het met een oude vriendschap, daarin pak je de draad gemakkelijk weer op waar je ophield, hoe lang er ook tussen zit.

De club krijgt veel aanvragen van buiten. Helaas zijn sommige van die projecten op de lange baan geschoven. Saskia: “Eigenlijk zouden we nu met elf mensen van de Soulclub naar de Bokemei-stichting in Accra in Ghana gaan voor een Summer school. Schilder- en theaterworkshops geven aan de kinderen van de school.” Dat gaat nu niet door.

Lia Gieling van galerie Cargo in Context is dol op de jongens van de Rainbow Soulclub. In maart hadden ze er een tweede tentoonstelling, mooier nog dan de eerste. Die expositie werd een paar dagen na de opening op zes maart gesloten. Saskia: “We hadden er twee weken intensief aan gewerkt. We hebben hele grote vliegers gemaakt en er teksten op geschilderd. Het was een eerbetoon aan de overledenen van de groep. We zouden ze nog oplaten als eerbetoon”. Dat oplaten moet nog gebeuren.

In coronatijden kan de club niet doen wat ze van plan was. Saskia en George hebben daarom geïnventariseerd wat de behoefte van de leden was. De deelnemers hadden extra behoefte aan contact. Dat leidde tot nieuwe vormen van samen zijn. Zo kreeg groepslid Sena een kamer in een opvang aan de Transformatorweg. Samen met hem initieerde de groep daar een wekelijkse tekentafel voor nieuwe clubleden.

Saskia en George zijn in coronatijd gaan rondfietsen langs alle plekken waar ze deelnemers verwachtten die niet meer bij de inloop naar binnen konden; buiten in parken en op bankjes. Saskia: “We hadden materialen bij ons: papier en stiften en hielden soms ook ontvangst thuis in ons portiek en met tuinstoelen voor de deur.” Op afstand op straat hebben ze zo met alle leden contact gehouden.

“Ook kwamen we er achter dat een van ons een paar jaar geleden een huis heeft gekregen dat nooit echt is ingericht. Hij bivakkeerde er. In juli hebben we er samen een gezellige woning van geklust”, vertelt Saskia glimlachend. Twee vriendinnen van Saskia en George zijn decorbouwers met een grote opslag. Dankzij hen hangen er nu gordijnen in het huis uit de Nederlandse televisieseries zoals Hollands Hoop.

De bewoner zelf was tijdens het klussen ziek en kon geen zwaar werk doen. Saskia: “Hij heeft ons getekend toen wij aan het werk waren. Zo zie ik mijzelf terug, met een schort aan, terwijl ik zijn keuken schoonmaak.” Opknappen is geen kunst, maar wel solidair. Dat de leden dat voor elkaar opbrengen heeft alles te maken met het feit dat de deelnemers elkaar zo goed en al lang kennen.

Wat kunstenaars maken is kunst. De vraag dringt zich op of de Rainbow Soulclub van zichzelf een kunstwerk is. Saskia ziet dat liever niet zo. “Daar denken we niet zo over na. We doen het omdat we het graag doen.” Kunst wordt vaak gezien als iets waar je pas ruimte voor maakt als al het andere op orde is. Dat geldt niet voor de Soulclub en George vindt kunst dan ook beslist geen luxe. ”In kunsttermen is het dat er meer is dan plat overleven. Dat iedereen ideeën heeft over hoe je in het leven staat en dat wil je uiten. Het gaat om een andere manier van menszijn”.

Daar komt bij dat je even niet met je directe zorgen bezig bent, wat verlichting geeft. Corona of niet, de Rainbow Soulclub vervult een wezenlijke rol in het leven van haar deelnemers en gaat daarom juist met meer energie door. De nieuwjaarsgroet voor contacten van De Regenboog Groep wordt dan ook dit jaar gemaakt door de verspreide leden van De Rainbow Soul club, we kijken uit – en jij hopelijk ook- naar het resultaat.


Tekst: Joost Slis / Fotografie Rainbow Soul Club