… zij vrijwillig groepstherapie gaven aan Oekraïense vluchtelingen.
De Oekraïense Arkadiy Radolov (44) en de Italiaanse Maria Cerutti (ook 44) zijn beiden psycholoog. Ook wonen ze allebei al meer dan vijftien jaar in Nederland. Ze werken sinds enige tijd voor ggz-organisatie Arkin, maar kennen elkaar langer: van hun tijd als collega’s bij Regenboog-inloophuis AMOC. In 2022 en 2023 zetten ze zich voor De Regenboog Groep in als vrijwilliger, op de opvanglocaties voor Oekraïense vluchtelingen. Arkadiy: “Vanaf de eerste weken van de oorlog draaide ik mee. Ik vertaalde en probeerde mensen een beetje gerust te stellen.” Maria: “In die tijd belden Arkadiy en ik elkaar. We waren altijd een goed team geweest. Konden we wellicht samen iets doen als psychologen? Omdat we zoveel mogelijk mensen wilden helpen, besloten we geen individuele therapie te geven, maar groepstherapie. En zo startten we, op de opvangboot, met een clubje van zo’n zeven mensen, voornamelijk vrouwen.”
De diepte in
Arkadiy: “We kwamen één keer per week bij elkaar. In de eerste maanden boden we vooral een luisterend oor. Het was een crisissituatie, vol stress, verdriet en trauma. ‘Wat gebeurt er?’ ‘Waar zijn we?’ ‘Wat zal de toekomst brengen?’ ‘Hoe lang gaat de oorlog duren?’” Maria: “Ook richtten we ons op de resources en talenten van de deelnemers. Wat hadden ze in huis en wat konden ze gebruiken om de crisissituatie te doorstaan?” Arkadiy: “Toen de oorlog voortduurde en duidelijk werd dat mensen nog wel even in Nederland zouden blijven, veranderde de aanpak. We gingen de therapie richten op de oorlog, het missen van Oekraïne en het integreren in Nederland. En daarbij onderzoeken: ‘Wat gebeurt er in mij?’ Zo gingen we steeds meer de diepte in.” Maria: “In de derde en laatste fase, van januari tot juli 2023, werd het écht psychotherapeutisch. Dat was de periode waarin de deelnemers werk en een woning vonden en de kinderen naar school gingen. Er was toen ruimte voor meer persoonlijke vragen. Zoals: ‘Hoe ga ik om met mijn angsten?’ ‘Hoe leer ik meer naar mijn behoeften te luisteren, emotie te voelen?’”
Stabieler en gelukkiger
In die twee jaar deden tussen de vijfentwintig en dertig mensen aan de therapie mee. Omdat Maria geen Oekraïens spreekt, deden zij en Arkadiy de sessies altijd samen. Arkadiy: “Ik had dus twee rollen: vertaler én therapeut. Na een sessie, die -met een kleine pauze- twee uur duurde, was ik best moe … Natuurlijk kwamen er ook bij mij als Oekraïner gevoelens naar boven. Maar ik plaatste mezelf wel op de achtergrond. Het ging om het belang van de groep. Wat hadden de deelnemers nodig?” In juli 2023 werd de therapie afgerond. Arkadiy: “De deelnemers waren minder gestrest, stabieler en gelukkiger. Ze keken meer naar binnen en konden beter met hun kinderen -vaak tieners- communiceren. De reacties bij de afsluiting waren mooi en emotioneel: ‘We vertrouwen mensen weer meer.’ ‘We voelen ons veilig en niet alleen.’ ‘Dit is een ervaring die ons heeft veranderd.’ Die reacties sloten precies aan op wat Maria en ik wilden bereiken: autonomie voor de deelnemers. Geweldig!”
Tekst: Iris Stam | Fotografie: Bas Evers