"Leegstand loopt van je af, dat weet elke vastgoedeigenaar"
Wat doe je met een leegstaand pand? Dat kun je leeg laten of bijvoorbeeld verhuren aan economisch daklozen: mensen zonder woning maar met een inkomen. De NV Zeedijk koos voor het laatste.
NV Zeedijk is midden jaren tachtig opgericht om de verpaupering van de Zeedijk en omgeving tegen te gaan. De NV heeft inmiddels eenderde van het vastgoed op de Zeedijk in bezit. Janny Alberts is er sinds 1999 werkzaam. Een vrouw met hart voor de buurt en de stad. Maar ze is ook zakelijk, Alberts denkt vooral in kansen. "Toen corona uitbrak zochten we huurders voor onze leeggekomen hotelkamers op de Zeedijk. Door de lockdown zou het voor onbepaalde tijd leeg staan. Leegstand loopt van je af, dat weet elke vastgoedeigenaar, want je moet het toch onderhouden. We besloten de kamers beschikbaar te stellen aan daklozen en gingen een rondje bellen, als eerste met De Regenboog Groep. Wij zochten een organisatie met deskundigheid."
De regio Amsterdam telt naar schatting zo'n 6000 economisch daklozen. Voor maatschappelijke opvang komen economisch daklozen niet in aanmerking, want zware psychische problematiek en verslaving zijn niet aan de orde. Economisch daklozen hebben vooral een woonprobleem. Ze zijn op straat terecht gekomen door een levensveranderende gebeurtenis, zoals een echtscheiding. Vaak kunnen economisch daklozen nog een tijdje teren op het eigen netwerk, maar duurt het woonprobleem te lang, dan ligt afglijden op de loer. De beste oplossing is (tijdelijke) huisvesting. Dat vergt de nodige lenigheid, gezien het enorme tekort aan betaalbare woningen. De Regenboog Groep is gespecialiseerd in creatieve woonoplossingen en richt haar pijlen mede op vastgoedeigenaren. Zo is het gelukt spoedzoekers te plaatsen in een leeg kantoorpand in Amstelveen en zijn er in de coronatijd met diverse hotels afspraken gemaakt, waaronder met de NV Zeedijk. Dat pakt voor de bewoners goed uit. Ze hebben twaalf maanden even geen zorgen over een dak boven hun hoofd en kunnen in rust zoeken naar een duurzame woonoplossing.
De vraag is hoe dit soort experimenten uitpakken voor de vastgoedeigenaar zelf?"We snapten dat we van de Regenboog voor economisch daklozen niet de hoofdprijs aan huur zouden krijgen", aldus Alberts. "We hebben goede werkafspraken gemaakt om het pand 1 jaar op deze manier in gebruik te geven. De omgeving was content met de tijdelijke invulling.”
"Het beeld dat alle daklozen met een Dirk van der Broek-karretje vol tassen lopen klopt niet"
Alberts heeft moeite met het stigma rond daklozen. "Bij daklozen denken mensen nog te vaak een Dirk van der Broek-karretje vol tassen. Dat beeld klopt niet en moet bijgesteld worden. Mensen die dakloos zijn hebben zelf ook vaak moeite met dat imago. Niemand zegt graag van zichzelf dat hij dakloos is. Terwijl: het is een enorm probleem in Nederland is, dat we samen moeten oplossen. Dat is ons aller plicht.”
"Welke waarde hang je aan je vastgoed? Die kan ook maatschappelijk zijn"
Ongeveer de helft van het vastgoed van de NV Zeedijk wordt vanuit maatschappelijke doelstelling beheert. Dat is een beleidskeuze, stelt Alberts. "De vraag is: welke waarde hang je aan je vastgoed? Die kan ook maatschappelijk zijn. Wij investeren in mensen. Die stenen staan er over honderd jaar nog wel, maar de mensen moeten het maken. Als er gewoond wordt in historische binnensteden, creëer je een 24-uurseconomie. Dat zorgt voor leefbaarheid. Kijk bijvoorbeeld naar de Kalverstraat, daar kun je 's avonds laat een kanon afschieten. Daar wordt te weinig gewoond.”
"Waar we naartoe moeten is veel meer vertrouwen in elkaar”
Niet alle vastgoedeigenaren hebben even veel binding met de stad, weet Alberts. Toch zou ze ook tegen die vastgoedeigenaren willen zeggen om mee te bewegen en iets moois van de stad te maken. "Waar we naartoe moeten, is veel meer vertrouwen in elkaar. Staan we in de stad allemaal op slot, omdat we denken: ja, als ik er eenmaal aan begin, dan kan je niet meer terug, dan verandert er niets.”
De wil is er, ziet Alberts. "Menig vastgoedeigenaar willen ook iets maatschappelijks doen. Alberts is hoopvol over de toekomst. De Regenboog Groep en NV Zeedijk hebben samen met de gemeente opgetrokken om dit in ieder geval tijdelijk mogelijk te maken.
"De Regenboog Groep is een bekende gesprekspartner bij de gemeente"
"Laat het gedoe gewoon aan ons over", zegt Sven Kleijn, projectleider Bijzonder Bewoond bij De Regenboog Groep. "Vastgoedeigenaren zien veel te vaak beren op de weg. Ze denken dat het vergunning technisch niet mogelijk is om hun pand tijdelijk te verhuren aan economisch daklozen. De Regenboog Groep is gespecialiseerd in woonoplossingen. We schrikken niet snel van 'ingewikkeld' en zijn een bekende gesprekspartner bij de gemeente. Met een creatieve bril, ondernemingslust en doorzettingsvermogen kunnen we bewuster omgaan met de huidige leegstaande vierkante meters in Amsterdam. Daarom doe ik bij deze een oproep: ben je in bezit van vastgoed of staat er bij jou in de buurt een pand leeg zoals een schoolgebouw of kantoorpand? Meld je bij De Regenboog Groep en laat ons het onderzoeken. Zo maken we de stad samen socialer."
Tekst: Nicolline van der Spek I Foto: Merlijn Michon