Maria's eerste nacht in de Nachtopvang in Zelfbeheer bij inloophuis Princehof aan de Oudezijds Voorburgwal is een korte. Al om vijf uur gaat de wekker: schoonmaken bij Albert Heijn. Hopelijk kan ze hier genoeg rust pakken om haar werk vol te houden en weer een woonplek te vinden.
"Welkom", zegt huismeester Govert van de Nachtopvang in Zelfbeheer. Het komt uit de grond van zijn hart. Maria, negenendertig jaar oud en klein van stuk, lacht met gesloten mond. Ze heeft haar jas nog aan. Op haar rug sjouwt ze haar leven met zich mee in de vorm van een enorme rugzak. Bepakt beklimt ze de smalle trappen van het inloophuis waar overdag zo'n tachtig mensen over de vloer komen voor een kop koffie, een maaltijd, een praatje en schone kleding. Nu is het er stil. Maria staat in een leeg kantoortje. De medewerkers zijn naar huis en komen morgenochtend pas weer terug. Govert pakt een tas met schoon beddengoed uit de kast en vertelt waar ze haar spullen kan stallen. "Voel je veilig", zegt hij, "hier mogen alleen vrouwen komen. De mannen slapen beneden."
Huishoudster Govert verwelkomt Maria in de Nachtopvang in Zelfbeheer (NoiZ).
Vertrouwen
Maria is een van de werkende daklozen die ‘s avonds bij verschillende inloophuizen van De Regenboog Groep terechtkunnen voor Nachtopvang in Zelfbeheer (NoiZ), een project dat volledig draait om vertrouwen. “Daar zijn we goed in bij de Regenboog”, zegt Princehofs locatiehoofd Wendy Broekhof, “we vertrouwen de mensen die bij ons komen.” En daarom heeft Govert de sleutel van het inloophuis. Hij is zelf ook dakloos: “Ik ben dertig jaar geleden op pad gegaan en dat ben ik nog steeds, levend met god en engelen zie ik wel wat er in het water opborrelt.” Bij de Regenboog kennen we Govert goed. Een man met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Desgevraagd beschrijft hij zijn rol als huismeester: “Ik wil dat de mensen die hier slapen zich veilig voelen. Rust. Daar hebben ze behoefte aan. En als ze dat willen, bied ik een luisterend oor, maar ik ga niet in hun hoofd zitten. Ik hoef helemaal niet te weten waar ze vandaan komen of wat ze allemaal hebben meegemaakt. Daar ben ik niet voor. Hun hele verhaal aan een maatschappelijk werker vertellen, is voor de meeste mensen al zwaar genoeg. Ik ben er om ze binnen te laten en op hun gemak te stellen.”
Compassie
Het is inmiddels kwart over zes en Maria moet er weer vandoor. 's Avonds werkt ze in een keuken, ’s ochtends bij Albert Heijn. “Je hebt mijn nummer?”, checkt Govert. “Bel me en ik doe de deur voor je open. Ook al is het half drie 's nachts.” Maria bedankt hem voor de gastvrijheid, zwaait en loopt de trappen af. Govert maakt ondertussen af waaraan hij was begonnen: het opmaken van Maria's bed. Dan schudt hij zijn hoofd: “Twee banen! Ze werkt en moet op straat slapen. Dat is de rauwe toestand waarin we nu zitten.” Nee, medelijden heeft hij niet: “Bij medelijden heb je geen begrip voor de situatie, bij compassie wel. En dat heb ik voor Maria: compassie.” Naast Maria, slapen er vanavond nog twee vrouwen in het inloophuis. Ze komen nauwelijks beneden. “De dames zijn erg op hun privacy gesteld”, valt Govert al langer op, “als een slak kruipen ze hun eigen huisje in.”
Rodney: "Al na een paar nachten voelde ik me veel fitter en dan ga je anders naar je werk."
Winnend steentje
De achtenveertigjarige Rodney was juist wél vaak beneden te vinden toen hij hier sliep: “Gezellig 's avonds met zijn allen tv kijken. Toen ik buiten sliep, miste ik het huiselijke namelijk heel erg.” Buiten bouwde Rodney zijn eigen tent van dekzeilen. Dan had hij stahoogte. Maar toen handhaving kwam, moest hij alles achterlaten. Een dekzeil sjouw je niet zo gemakkelijk mee. Bij de Regenboog kon hij op adem komen door ‘NoiZer’ te worden, ofwel: mee te doen aan het project Nachtopvang in Zelfbeheer, bedoeld voor mensen met een baan, maar zonder dak. “Wel raar om in een kantoortje te slapen”, herinnert Rodney zich de eerste nacht, “maar al na een paar nachten voelde ik me veel fitter en dan ga je anders naar je werk. Ik zit bij de grijsvoorziening, waar ik afvalcontainers reinig, én ik volg opleidingen.” Dan ritst Rodney vanuit het niets zijn jas open: “Kijk dan!” Uit zijn binnenzak haalt hij een elastisch koordje tevoorschijn met daaraan een huissleutel. Hij houdt hem tussen duim en wijsvinger. Als het winnende steentje van een spel.
* Maria is omwille van privacy een pseudoniem.
Tekst: Nicolline van der Spek I Fotografie: Merlijn Michon
Govert in het inloopcentrum Princehof, waar 's avonds een NachtOpvang in Zelfbeheer is.