De deskundigheidsbevordering bij vrijwilligers gaat in oktober 2007 een nieuwe fase in met de opening van de Vrijwilligersacademie Amsterdam aan de Keizersgracht. Het is het resultaat van de vruchtbare samenwerking van stichting De Regenboog, AMOC, stichting Amsterdamse Vriendendiensten, Markant, Schorer en stichting Kuria. De academie zorgt voor de basistrainingen, trainingen in sociale ondersteuning en intensieve ondersteuning, en is er voor vervolgtrainingen en verdiepingsbijeenkomsten. In de loop van de jaren hebben nog meer partners zich aangesloten bij de Vrijwilligersacademie en is het dé plek geworden waar vrijwilligers trainingen kunnen volgen.
Moeilijke kanten van het leven
Vrijwilligerswerk confronteert mensen met de moeilijke kanten van het menselijk bestaan: ziekte, eenzaamheid, angst, verwarring, rouw, onvermogen en machteloosheid. De maatjesorganisaties besteden daarom veel aandacht aan de begeleiding van vrijwilligers. Deze moeten kunnen rekenen op een professionele achterban waar vrijwilligers met hun vragen terecht kunnen. Dit gebeurt in maandelijkse groepen, tijdens evaluatiegesprekken en waar nodig individueel op afspraak. Regelmatig ook zijn er thema-avonden en trainingen.
Verrijking voor cliënt en vrijwilliger
Jaarlijks melden zich vierduizend mensen aan bij de Vrijwilligersacademie. De grootste groep komt via De Regenboog. Karin Hanekroot is een van de oprichters van de academie. Ze is trots op het tevredenheidscijfer van de trainingen. "Aan het eind van de training vragen we welk cijfer de cursisten ons geven. In de loop der jaren zijn we van een 7,9 omhooggegaan naar een 8,5. Het verwerven van concrete vaardigheden die je in de praktijk kunt toepassen betekent niet alleen een verrijking voor de cliënt, maar ook voor de vrijwilliger. Die verdient het om ook een beetje verwend te worden.”
Ervaringsdeskundigheid als aanvulling
In de opleidingen is ook veel aandacht voor ervaringsdeskundigheid. Eigenlijk hebben vrijwilligers daarmee vaak een streepje voor op hulpverleners, vervolgt Hanekroot. “Ervaringsdeskundigen kennen de problematiek van binnenuit. Ze spreken de taal van de gewone mensen. Daardoor weten ze waar iemand met problemen behoefte aan heeft. Dat maakt ze een waardevolle aanvulling op bijvoorbeeld een maatschappelijk werker, die een meer theoretische achtergrond heeft. Het zijn gewone mensen die gewone taal spreken. Daarnaast is ook verbinding belangrijk. Voor een ervaringsdeskundige is het soms makkelijker dan voor een hulpverlener om contact te maken met een ander. Mensen voelen meestal wel aan dat iemand zelf ook wat heeft meegemaakt.”
Certificaatuitreiking met links Karin Hanekroot
Zelf keuzes maken
In de training krijgen vrijwilligers inzicht in de manier waarop je een helpende hand kunt uitsteken zonder in de rol van redder te schieten. Alice Hulshof is coördinator Informele Zorg én is als trainer betrokken bij de Vrijwilligersacademie. "Als vrijwilliger is het belangrijk dat je de deelnemer zélf keuzes laat maken: laat je maatje het tempo bepalen. Het is zijn of haar leven. Mensen weten zelf het beste voor welke stap ze klaar zijn. Je maakt als vrijwilliger het verschil door deze eigen wijsheid bij de ander aan te boren en te ondersteunen, en door sparringpartner en vertrouwenspersoon te zijn."
Sterker in je rol
Toen Laura Wellink zich aanmeldde als vrijwilliger bij De Regenboog Groep, was zij positief verrast dat ze naar de Vrijwilligersacademie mocht voor een basistraining. “Je neemt in die training allerlei scenario’s door met elkaar. Dat is handig, want bij dit werk kan het zomaar gebeuren dat je voor een situatie komt te staan waarin je denkt: wat nu? Bijvoorbeeld: je maatje vraagt of je meegaat naar een feestje van zijn of haar familie. Mag dat? Is dat verstandig? Komt dat niet te dichtbij? Tijdens de training leer je wat je het beste kunt zeggen in zo'n geval. Ik ben van mezelf nogal spontaan en denk al snel: oh, ik zie wel hoe ik reageer. Nu sta ik sterker in mijn rol en voel ik me minder vaak overvallen.”
Echt contact maken
Hulshof vult haar aan: “We willen vrijwilligers inspireren met de training, niet volstoppen met rigide regels. Het gaat veel meer om verwachtingen afstemmen en goede afspraken maken met je maatje: wanneer ben je er voor hem of haar en wanneer niet? Ook een belangrijke: blijf nieuwsgierig, zonder de ander duizend tips te willen geven. Verder zijn vertrouwen opbouwen, feedback geven en een open gesprek voeren onderdelen van de training. Maar de gouden tip: blijf gewoon jezelf. Écht contact maken, daar gaat het om.”
Hans Wijnands over De Vrijwilligersacademie