Ze staat binnen de Regenboog nu twintig jaar aan het hoofd van het Correlation - European Harm Reduction Network (C-EHRN) dat mensen helpt op basis van schadebeperking; een uiterst effectieve werkwijze die gestaag aan impact wint. Aan het woord: Katrin Schiffer (56).
Harm reduction, wat houdt dat precies in?
“In de zorg betekent dat schade beperken. Het draait om het verminderen van de negatieve gevolgen van risicovol gedrag, zoals middelengebruik, zonder dat mensen er per se mee hoeven te stoppen. Daarbij is beleidsverbetering natuurlijk een belangrijk doel. Als het om drugsgebruik gaat, doen we dat bijvoorbeeld door het aanbieden van schone naalden, het testen van drugs en het verstrekken van informatie en medicatie als methadon. Je helpt mensen gezonder en veiliger te leven en hun bestaanskwaliteit te verbeteren. En je kijkt zonder moreel oordeel naar wat direct mogelijk is. Iedere stap naar minder schade telt. Zo worden ook mensen bereikt die anders buiten de zorg zouden vallen. Kleine verbeteringen kunnen al veel betekenen voor de persoon zelf én voor de samenleving.”
Twintig jaar geleden is het C-EHRN door de Regenboog opgericht. Het heeft ondertussen driehonderdzestig leden in veertig landen. Kun je wat meer vertellen over het werkterrein?
“We richten ons op het verbeteren van de kwaliteit en toegankelijkheid van het harm reduction-aanbod. Dat doen we onder meer voor mensen die drugs gebruiken, sekswerkers, migranten, jongeren in risicosituaties en mensen met hiv, aids of hepatitis C. We organiseren conferenties, seminars, trainingen en webinars, ontwikkelen praktische handleidingen en laten zien welke interventies werken. En we verzamelen data en informatie om daarmee beleidsmakers te adviseren.”
Is er een praktijkvoorbeeld te geven van wat dat voor mensen kan betekenen?
“Meteen denk ik nu aan een jongen uit Tsjechië die sekswerker voor mannen was. Hier kon hij moeilijk over praten vanwege de taboes. En ook omdat hij hetero was. Hij ontmoette in Amsterdam een meisje en dat was gezien zijn broodwinning problematisch natuurlijk. We spraken veel met hem en namen wat van de schaamte weg. Toen kwamen ze met zijn tweeën langs. Het werd bespreekbaar. Voor hen beiden verbeterde het leven. Nee, niet meteen rozengeur en maneschijn, maar wel belangrijke, concrete vooruitgang. Dat is harm reduction; praktisch, direct nuttig en zonder dat zo afbrekende morele oordeel.”
Al dertig jaar van je leven heb je gewijd aan dit werk. Waarom die weg gekozen?
“Mijn moeder werkte als vrijwilliger in de gevangenis en op verlofdagen tijdens de detentie waren mensen bij ons om de feestdagen te vieren. Daar zaten soms zware gevallen bij, zelfs moordenaars. Die kozen er dan toch voor om bij ons onder de kerstboom te komen zitten. Dat was normaal voor me toen. En eigenlijk is het normaal gebleven. Vooroordelen en uitsluiting zijn funest. De meeste mensen willen niets liever dan erbij horen en er het beste van maken. Zelfs een klein steuntje in de rug kan al zo belangrijk zijn. We zien steeds duidelijker welke positieve effecten harm reduction heeft. Tegelijkertijd neemt de politieke tegendruk toe. Ook moeten we constateren dat het op meerdere vlakken, bijvoorbeeld als het om het verstrekken van naalden gaat, in veel landen nog onvoldoende is.”
Correlation - European Harm Reduction Network
- Een van de grootste en meest invloedrijke Europese netwerken op het gebied van drugsgebruik en harm reduction.
- 360 leden: 195 organisaties en 165 individuen, verspreid over alle EU-lidstaten en andere Europese landen.
- Het C-EHRN-monitoringsinstrument wordt jaarlijks in ruim 40 Europese steden geïmplementeerd om de ontwikkelingen rondom drugsgebruik, gezondheid en harm reduction in kaart te brengen.
- Verworven plek van harm reduction in de reguliere gezondheidszorg: spuitenruil in 28 landen, methadonprogramma's in 27 landen, drugstestservice in 12 landen, gebruikersruimten in 10 landen, take-home Naloxone -dat de niet-gewenste effecten van opiaten tegengaat- beschikbaar in 16 landen.
Meer info? www.correlation-net.org
Tekst: Gijs de Swarte | Fotografie: Mila van Egmond