Producten die nog prima te verwerken zijn weggooien? Zonde! Elke vrijdag slaan bevlogen no waste-vrijwilligers uit Amsterdam-Noord hun slag bij het Food Center in Amsterdam-West. Van het voedsel dat niet fraai genoeg is voor de commerciële grootgrutters, bereidt het creatieve keukenteam van Huis van de Wijk De Meeuw een voortreffelijk driegangendiner voor slechts twee euro.
Wat is een Huis van de Wijk precies?
Een Huis van de Wijk is van álle bewoners uit de buurt. Dit buurthuis verbindt mensen met instanties en met elkaar. Om hen verder te helpen en de leefbaarheid van de wijk te stimuleren. De Regenboog Groep heeft er twee: Het Claverhuis en De Meeuw.
Als wij om vijf uur de keuken binnenkomen, zijn de culinaire vrijwilligers en Eelco van Damme, dagcoördinator en chef bij De Meeuw, al een paar uur bezig. Om twee uur heeft de groep het menu bepaald op basis van de producten die ’s ochtends door voedselredders Christa en Hans zijn verzameld. Eelco: “Zij zijn de drijvende krachten achter dit waardevolle initiatief dat door mijn voorganger Branco werd opgezet. We koken eigenlijk altijd vegetarisch, vanwege de duurzame gedachte.”
Op de muur van de keuken hangt een blaadje waarop het diner van vandaag staat geschreven: champignonsoep, aardappelen met schil uit de oven, ijsberg-tomaatsalade en pruimen-tarte tatin. Ook worden er bijgerechten geserveerd met gewone en kastanjechampignons, oranje paprika, biet en wortels in verschillende kleuren.
Elke week een uitdaging
Vrijwilliger Sharine is bezig met het schillen en snijden van de peentjes. Elke vrijdag komt ze na haar werk als administratief medewerker naar De Meeuw. “Ik vind het heerlijk als mensen vanavond tevreden met een volle buik weer naar huis gaan”, zegt ze enthousiast. Even verderop in de keuken vertelt Dragan: “Ik kwam altijd eten op vrijdag. Sinds drie weken help ik ook. Zo toon ik mijn waardering.” Jaime, facilitair medewerker bij een bierbrouwer, zegt over de vrijwilligers bij De Meeuw, waaronder haarzelf: “We komen uit verschillende culturen en leren zo elkaars keuken kennen. Ik heb zelf een Chinese achtergrond. Daarnaast vind ik het een uitdaging om te leren koken met wat er is.” Joshua beaamt dit: “Het is leuk dat je van tevoren niet weet wat je aan ingrediënten hebt. Ik ontwikkel hier ook allerlei vaardigheden: fruit schillen en verwerken bijvoorbeeld. Vandaag voor de tarte tatin moeten de pruimen inkoken en een saus worden.”
Eelco: “Er zit ontzettend veel passie bij de vrijwilligers. Zij doen zoveel mogelijk zelf. Ik houd de grote lijnen in de gaten en help hier en daar een handje.” Hij lacht: “Het verbaast me altijd weer hoeveel we in korte tijd voor elkaar krijgen. Tijdens het eerste uur zijn we een beetje aan het lanterfanten. Om drie uur gaan we in de tweede versnelling en worden we heel productief. En het laatste uur vlammen we!”
Gezellig en gemakkelijk
Vrijwilliger Lilian, eerder die middag snijhulp, is vanaf vijf uur in de ruimte te vinden waar straks wordt gegeten. Ze dekt de tafels, die zijn verfraaid met kaarsjes en hyacinten. Op de achtergrond klinkt gezellige muziek. Er rennen twee jongetjes rond, boordevol energie. Wanneer een stel binnenkomt met een meisje, hebben de knaapjes een speelkameraadje. De ouders gaan zitten aan een van de tafels, bij een gast van het eerste uur die door de keukenbrigade liefdevol ‘Mevrouw Zonder’ wordt genoemd, omdat ze altijd haar eigen boterhammen meeneemt. Ze legt uit: “Vaak is het eten me hier te kruidig. Het gaat mij om de gezelligheid. Anders zit ik thuis maar in mijn eentje.” Ze lacht: “Het toetje neem ik meestal wel.” ‘Mevrouw Zonder’ zit vanavond naast Marcella, die eveneens elke vrijdag komt. Marcella: “Ik hou niet van koken en De Meeuw is bij mij om de hoek. Het eten smaakt altijd goed en is ook zó betaalbaar. Het milieuvriendelijke van de maaltijd vind ik ook een pluspunt.” Aan een andere tafel zit een Chinese vrouw die vertelt ook elke week te komen, maar dan “vooral om beter Nederlands te leren.”
Vrijwilliger Lilian in de 'Free Supermarket' in Huis van de Wijk De Meeuw
De keuze is reuze
Voordat het eten wordt geserveerd, deelt Lilian nummertjes uit. Daarmee kunnen de gasten na de maaltijd naar de Free Supermarket in De Meeuw, elke vrijdag door Christa ingericht met het eten dat niet voor het driegangendiner is gebruikt. Ook nu is de keuze reuze: bleekselderij, paddenstoelen, courgettes, groene pepers, paprika’s, aubergines, aardappelen, tomaatjes, pruimen, pistoletjes met beleg, stokbroden, chips, gerookte zalm en champignonsoeppoeder.
Na het driegangenmenu gaan de gasten met een goedgevulde maag en dito tas naar huis. De moeder van de twee jongetjes, gescheiden, waardeert het initiatief enorm. “Echt heel lief. Boodschappen worden steeds duurder.” ‘Mevrouw Zonder’ neemt vaste prik een paprika mee: “Boordevol vitamine C!”
Dagcoördinator en chef Eelco van Damme in de keuken van Huis van de Wijk De Meeuw
Waarom weggooien als iets nog goed is?
Dagcoördinator en chef Eelco van Damme: “Mensen gooien thuis vaak te snel voedsel weg. Ruiken, kijken, voelen en proeven. Daar gaat ’t bij zuivel, groente en fruit om. Minder mooie plekjes snijd je weg, de rest kun je gebruiken. Ook wat schimmel op harde kaas is niet erg en kun je eraf snijden. De ‘ten minste houdbaar tot’-datum op kruidenierswaren zegt niet zoveel. Droge pasta en kruiden bijvoorbeeld, kun je nog jaren na deze datum gebruiken. Alleen de smaak wordt wat minder en het zal langer duren voordat het gaar is. Met vlees, vis en kip luistert het nauwer. Daar is kijken, ruiken en eventueel proeven nóg belangrijker. Vertrouw je het niet, dan niet eten. Wat betreft de ‘gebruiken tot’-datum: vaak kun je producten een paar dagen na deze datum, mits goed gekoeld bewaard, nog prima gebruiken. Daarna wordt het tricky.”
Ook iets leuks doen in Noord?
www.huisvandewijknoord.nl/activiteiten
Tekst: Iris Stam | Fotografie: Bas Evers
Aan tafel met gered eten in Huis van de Wijk De Meeuw
Aan tafel met gered eten in Huis van de Wijk De Meeuw