HELENDE KUNST MET EEN ERVARINGSDESKUNDIGE

HUIDTEKENEN: HET HIELP WENDELA, EN NU OOK ANDEREN

Om de week op een zaterdag komen ze bij elkaar, de vrouwen van de herstelgroep Huidtekenen. Dat doen ze onder leiding van Wendela de Beaufort: kunstenares én ervaringsdeskundige. Samen kijken ze op een creatieve manier liefdevol naar hun eigen littekens, bijvoorbeeld ontstaan door automutilatie, operaties of andere gebeurtenissen.

Niet lekker in je vel

Wendela vertelt over een van die bijzondere zaterdagen. “Een vrouw zat heel erg met een litteken op een zichtbare plek. Toen hebben we allemaal dezelfde foto van haar litteken gebruikt om een tekening te maken. De vrouw dacht dat ze met een alarmerend grote plek rondliep. Maar na het bekijken van de zeven tekeningen van de anderen uit de groep, vertrok ze die zaterdag lichter. Het was haar perceptie die het litteken zo groot maakte. Die vertekende perceptie is iets universeels, iedereen herkent dat.”

De liefdevolle tekenaar

Op de vraag of het niet juist pijnlijk is je te richten op je beschadigde lichaam, reageert Wendela: “Tijdens het tekenen zijn we niet bezig met het litteken, maar met het maken van mooi beeld. Het is net als bij modeltekenen. Eerst zie je een naakt mens met opvallende kenmerken. Maar als je eenmaal aan het werk bent, gaat je aandacht naar het licht, de verhoudingen en de compositie. Het is daarbij alsof er een doorzichtige laag -een folie- tussen jou en het onderwerp komt. Je kijkt liefdevol naar je huid en jezelf, omdat je een mooie tekening wilt maken. Foto’s en spiegels, die kijken niet liefdevol, zoals de tekenaar dat wel doet.”

Een van allen als ervaringsdeskundige

Het gesprek over hoe het tekenen helpt bij het herstel gaat verder als Wendela rechterop gaat zitten en zegt: “Ik heb een enorme tekening gemaakt van mijn beschadigde huid en het werk geëxposeerd én verkocht. Dit vind ik een reuze compliment.” Ze straalt erbij. In de groep worden de deelnemers vaak opener. Vooral doordat ze zich er veilig voelen en iedereen binnen de groep de stigma’s kent en weet hoe onterecht ze zijn. Onder de vrouwen heerst veel schaamte voor hun verwondingen. Wendela: “Ze zien ook dat ik vreselijk ben beschadigd en daardoor ben ik in alles een van hen. Dat heeft een grote waarde. Ik weet hoe het is om je littekens voor het eerst met aandacht te bekijken. Ik kan me er écht iets bij voorstellen. Het is heus niet allemaal zwaar hoor. Er is ook veel lichtheid. Dat komt misschien ook door de thee, koekjes en muziek op de zaterdagen”, voegt ze er lachend aan toe.

Meer dan littekens alleen

Aan het einde van de bijeenkomsten bespreken de vrouwen het werk met elkaar. Natuurlijk wordt er niet altijd liefdevol naar de littekens gekeken, soms is iemand juist boos of verdrietig. “Het is geen exclusiviteit om een litteken te hebben”, haast Wendela zich door de woorden op een manier die verraadt dat ze dat al vaak heeft gezegd. Waarna ze weer aandachtig vervolgt: “Het gaat om wat je met je eigen lichaam hebt; waar je moeite mee hebt. Dat kunnen ook delen van je lichaam zijn waar je onzeker over bent of die verbonden zijn met een intensieve ervaring. Ook die kunnen onderwerp zijn van een tekening.”

Ervaren en deskundig

Wendela benadrukt dat ze geen psycholoog is en de herstelgroep geen therapiegroep. “Om te zorgen dat de verwachtingen van de deelnemers kloppen, voer ik met iedereen een intakegesprek.” Ervaringsdeskundigheid betekent dat je zelf dingen hebt meegemaakt, maar ook hoe je daar emotioneel afstand van hebt genomen en dat je kan zien wat anderen nodig hebben, legt ze uit. “Alleen doordat ik ruimte heb voor de ander, kan ik deze groep als ervaringsdeskundige begeleiden. En dat merken zij ook. In de groep is er ruimte om te luisteren en te reageren vanuit eigen ervaringen, voor erkenning en aanmoediging en af en toe een knuffel. Voor het andere is er een psycholoog. Maar natuurlijk gaat er nooit iemand overstuur naar huis.”

Ook meedoen?

Denk je dat de herstelgroep jou kan helpen? Er is nog plek voor enkele vrouwen.

• Mail: huidtekenen@scipweb.nl